Đồi mồi: Hé lộ sự thật về những đốm sẫm màu
Lentigo (số nhiều lentigines) là thuật ngữ y tế chính thức cho cái mà nhiều người gọi một cách không chính thức là “đồi mồi” vì màu nâu sẫm của chúng. Đồi mồi là một dạng tăng sắc tố da và mặc dù chúng không được coi là nguy hiểm nhưng nhiều loại lại là một dạng tổn thương do ánh nắng mặt trời – chính thức được gọi là tổn thương do ánh sáng. Mặt trời phát ra bức xạ tia cực tím gây hại cho da. Mặc dù một số người cho rằng chúng an toàn hơn so với việc phơi nắng, nhưng đèn tắm nắng và giường tắm nắng phát ra bức xạ tia cực tím và gây tổn thương da, bao gồm cả nám da. Đồi mồi xuất hiện dưới dạng những vết nhỏ, sẫm màu, phẳng với đường viền rõ ràng nổi bật trên vùng da xung quanh. Bởi vì chúng được gây ra bởi tác hại của ánh nắng mặt trời quá mức, đồi mồi có xu hướng xuất hiện ở những người từ 40 tuổi trở lên. Chúng không ngứa hoặc gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Trên thực tế, bất kỳ đốm đen mới nào gây ngứa hoặc chảy máu đều phải được bác sĩ kiểm tra. Điều thú vị là dạng đồi mồi phổ biến nhất, lentigo simplex, không liên quan đến việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Tình trạng bẩm sinh này có liên quan đến các mảng tối trên thân, cánh tay và chân. Lentigo simplex có thể bị nhầm với tàn nhang, tuy nhiên, tàn nhang có xu hướng nhiều hơn và có thể sẫm màu hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, trong khi đồi mồi thì không. Lentigo simplex thường biến mất theo thời gian.
Đồi mồi được xác định như thế nào?
Đồi mồi lành tính, có nghĩa là chúng không gây nguy hiểm cho sức khỏe. Tuy nhiên, chúng có thể có biểu hiện tương tự như các tình trạng ác tính khác và cần được điều trị. Đôi khi bác sĩ sẽ yêu cầu sinh thiết – một phần da nhỏ được lấy ra và đánh giá dưới kính hiển vi – để loại trừ bệnh tật. Tuy nhiên, thông thường, bác sĩ có thể chẩn đoán đồi mồi chỉ dựa trên đánh giá trực quan.
Nguyên nhân gây ra đồi mồi là gì?
Ngoài lentigo simplex, hầu hết các đồi mồi là do tổn thương liên tục trên da. Có nhiều loại đồi mồi khác nhau, được đặt tên dựa trên nguyên nhân và vị trí xuất hiện. Bao gồm:
1. Đồi mồi do ánh sáng: Đây là những tổn thương do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và tia cực tím. Mặt, tay, vai, ngực và cánh tay là những vị trí chính xuất hiện những đốm này vì chúng tiếp xúc nhiều nhất với ánh nắng. Chúng có thể phổ biến hơn và nổi bật hơn ở những người có làn da trắng.
2. Chấm đồi mồi dạng mực:Dạngđồi mồi tương đối hiếm này được đặc trưng bởi màu đen và đường viền không đều.
3. Đồi mồi PUVA: PUVA là một phương pháp điều trị chuyên biệt cho bệnh vẩy nến liên quan đến việc sử dụng một loại thuốc bôi có tên là psoralen, sau đó tiếp xúc với bức xạ UVA (P + UVA). Khi sự xuất hiện của đồi mồi có liên quan đến loại tiếp xúc với tia cực tím này, nó được gọi là đồi mồi PUVA.
4. Đồi mồi bức xạ: Đồi mồi do bức xạ xảy ra ở những vùng da đã tiếp xúc với bức xạ – ví dụ như do điều trị ung thư. Đồi mồi có thể liên quan đến một số tình trạng y tế khác, chẳng hạn như:
- Hội chứng Bannayan-Riley-Ruvalcaba
- Hội chứng Cowden
- Hội chứng Noonan
- Hội chứng Peutz-Jeghers
- Khô da sắc tố
Đồi mồi có nguy hiểm không?
Đồi mồi không nguy hiểm và chúng không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, có một số bệnh ung thư da có thể có biểu hiện tương tự. Bác sĩ có thể chẩn đoán hoặc yêu cầu xét nghiệm, nếu cần.
Tóm tắt về đồi mồi
Đồi mồi là một dạng tăng sắc tố da và mặc dù chúng không được coi là nguy hiểm nhưng nhiều loại lại là một dạng tổn thương do ánh nắng mặt trời. Đồi mồi xuất hiện dưới dạng các vết phẳng, tối, nhỏ với đường viền được xác định rõ ràng, nổi bật trên vùng da xung quanh.
Bạn có biết?
Tên của đồi mồi bắt nguồn từ tên của đậu lăng. Những vết tròn nhỏ, sẫm màu trên da được cho là trông giống như đậu lăng.
Thông tin nhanh về đồi mồi
Kích thước trung bình của đồi mồi dao động từ 0,2 đến 2cm, theo Đại học Da liễu Hoa Kỳ.