Viêm có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, kể cả ở da. Các dấu hiệu có thể nhìn thấy của tình trạng viêm-sưng và mẩn đỏ-phát triển là kết quả của quá trình bảo vệ tự nhiên của cơ thể chống lại vi khuẩn, độc tố, bệnh tật, v.v. giao thoa, làm ngập khu vực bị ảnh hưởng. Khi cơ thể phát hiện ra một sự xâm nhập, các tế bào bạch cầu, kháng thể và nhiều chất trung gian gây viêm khác, bao gồm cả cytokine và interferon, tràn ngập khu vực bị tác động. Melanocytes, tế bào tạo ra sắc tố da (được gọi là melanin), cũng có thể được kích hoạt. Màu đỏ thường giảm dần. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, thay vì trở lại màu sắc tự nhiên của da, mẩn đỏ có thể chuyển sang sắc thái sẫm màu như nâu, tím, rám nắng hoặc thậm chí là xám. Những dấu hiệu trên da này có thể tồn tại dai dẳng và được gọi là chứng tăng sắc tố sau viêm hoặc PIH. PIH có thể xuất hiện ở mọi người thuộc mọi loại da, mặc dù những người có làn da sẫm màu hơn có thể có nguy cơ bị PIH nhanh hơn hoặc phát triển các mảng sẫm màu hơn.
Phân biệt PIH như thế nào?
Tăng sắc tố sau viêm là tình trạng da sẫm màu vẫn tồn tại sau khi bị viêm da. Màu tím, nâu hoặc rám nắng – đôi khi có các đốm hoặc mảng phẳng màu xanh lam hoặc xám xuất hiện trên bề mặt da. PIH phát triển ở những vùng da bị viêm và điều này thường rõ ràng. Tuy nhiên, đôi khi mối liên hệ giữa PIH và chứng viêm có thể không rõ ràng. PIH có thể tồn tại lâu sau khi các tổn thương do mụn đã khỏi hoặc vết côn trùng cắn đã lành chẳng hạn, và thậm chí bệnh nhân có thể không liên kết sự đổi màu da với sự tổn thương ban đầu đó.
PIH được chẩn đoán như thế nào?
Không có xét nghiệm nào để chẩn đoán PIH. Các bác sĩ đã quen thuộc với tình trạng này và thường có thể xác định nó dựa trên đánh giá trực quan. Bác sĩ sẽ hỏi về bất kỳ vết thương nào trước đây đối với da hoặc bệnh ngoài da, bao gồm các bệnh viêm da như mụn trứng cá hoặc bệnh chàm và thậm chí cả vết côn trùng cắn. Đôi khi các tình trạng viêm da mãn tính như mụn trứng cá hoặc bệnh chàm vẫn có thể tiếp diễn và bác sĩ cũng sẽ chẩn đoán những tình trạng này. Da có nhiều lớp tế bào. PIH có thể chủ yếu nằm ở lớp thượng bì hoặc biểu bì hoặc có thể xuất hiện ở cấp độ sâu hơn của lớp hạ bì. Các bác sĩ có thể sử dụng một loại ánh sáng đặc biệt gọi là đèn Wood để giúp nhìn sâu vào da để xác định vị trí của sắc tố.
Nguyên nhân nào gây tăng sắc tố sau viêm?
Da là một cơ quan đặc biệt phức tạp có nhiều chức năng quan trọng. Trong các chức năng này, có chức năng bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật, nhiễm trùng và xúc phạm. Các tế bào miễn dịch cư trú trong da, có thể xác định các mối đe dọa. Khi một mối đe dọa được phát hiện, các tế bào này tập hợp thêm các tế bào tương tự khác vào khu vực để giúp xây dựng hệ thống phòng thủ. Cái gọi là “dòng thác viêm” có thể xảy ra do khu vực này tràn ngập các tế bào đang cố gắng bảo vệ da. Có thể xuất hiện sưng và đỏ như là dấu hiệu trực quan của quá trình này, cũng có thê có cảm giác ngứa và đau.
Các nguyên nhân tiềm ẩn gây viêm da bao gồm:
- Chấn thương, chẳng hạn như vết cắt, vết trầy xước và vết bỏng, làm tổn thương da
- Rệp cắn
- Chất gây kích ứng và dị ứng (chẳng hạn như cây thường xuân độc, tiếp xúc với niken, v.v.)
- Các tình trạng viêm da, chẳng hạn như mụn trứng cá, chàm, bệnh vẩy nến, lichen phẳng và Pseudofolliculitis barbae (Viêm nang lông do mọc ngược)
- Nhiễm trùng da
- Các bệnh biểu hiện ngoài da như Thủy đậu.
Gãi hoặc cạy da có thể làm tăng tình trạng viêm nhiễm cũng như nguy cơ tăng sắc tố da. Nặn hoặc bóp các tổn thương do mụn trứng cá có thể kéo dài quá trình lành vết thương và có thể làm tăng tình trạng viêm nhiễm cục bộ.
PIH có kéo dài không?
Tốt hơn là ngăn ngừa hoặc giảm thiểu PIH ngay từ đầu. Một số cách hữu ích bao gồm:
- Hạn chế ra nắng. Che chắn cho da hoặc tìm bóng râm càng nhiều càng tốt và sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF cao.
- Tránh gãi hoặc cạy da và cố gắng không nặn hoặc làm bật vết thương.
Tóm tắt về PIH
Tăng sắc tố sau viêm là tình trạng da sẫm màu vẫn tồn tại sau viêm da hoặc chấn thương. Màu tím, nâu hoặc rám nắng – đôi khi có các đốm hoặc mảng phẳng màu xanh lam hoặc xám xuất hiện trên bề mặt da.
Thông tin nhanh về PIH
Theo một nghiên cứu được thực hiện ở bảy quốc gia châu Á và được công bố trên Tạp chí Da liễu, 58% người tìm kiếm sự chăm sóc y tế để điều trị mụn trứng cá đều mắc bệnh PIH. PIH đã hiện diện từ một năm trở lên ở một nửa số người này.
Bạn có biết?
Tỉ lệ PIH xảy ra ở nam giới tương tự như nữ giới, tuy nhiên có một số bằng chứng cho thấy phụ nữ có nhiều khả năng tìm kiếm sự chăm sóc y tế hơn